ساختار پایان نامه

ویژگی های یک عنوان خوب برای پایان نامه:

عنوان خوب دارای اطلاعات ضروری است، کاملا مشخص و معین است، مختصر و موجز است، و قابل فهم می باشد.
گستره عنوان پایان نامه باید آنقدر محدود باشد که تنها محتوای پایان نامه را شرح دهد، و در عین حال آنقدر تخصصی نباشد که تنها متخصصین امر آن را بفهمند. عنوان باید برای گروه هدف مخاطبین مناسب باشد.
حرف اول تمامی اسم های خاص در عنوان با حروف بزرگ نوشته میشود.

چکیده پایان نامه

یک چکیده خوب در یک خط اهمیت پایان نامه را توضیح می دهد. سپس روش انجام پژوهش را به صورت مختصر بیان می کند، و پس از آن نتایج اصلی حاصل از انجام پژوهش را ارائه میدهد- نتایج ترجیحا به صورت عدد و رقم هستند و میزان خطای آنها نیز مشخص میشود. جملات پایانی نیز درباره کاربرد نتایج حاصل از پژوهش بحث میکنند. یک چکیده خوب دارای ویژگی هایی از قبیل موجز بودن، قابل خواندن، و استفاده از اعداد و ارقام می باشد.
• طول چکیده باید ۱ تا ۲ پاراگراف بوده، و حداکثر ۴۰۰ کلمه باشد.
• به طور کلی، در قسمت چکیده رفرنس داده نمیشود.
• اطلاعات موجود در عنوان نباید در چکیده تکرار شوند.
• متن چکیده باید صریح و روشن باشد.
• در حد امکان از اعداد در جاهای مناسب استفاده کنید.
• پاسخ به سوالات زیر باید در چکیده وجود داشته باشند:
۱٫ در این پژوهش به چه مساله ای پرداخته شده است؟
۲٫ ضرورت پرداختن به این مساله چه بوده است، و پژوهش یعی در پاسخ دادن به چه سوالاتی داشته است؟
۳٫ روش انجام پژوهش چه بوده است؟
۴٫ نتایج حاصل از پژوهش چه بوده اند؟
۵٫ کاربرد نتایج حاصله چیست؟ بیان حداقل یک مورد از کاربردهای نتایج حاصله ضروری است.

فهرست مطالب پایان نامه

در این قسمت از پایان نامه باید تمامی و زیرشاخه های هر یک به همراه شماره صفحات به ترتیب ذکر شوند تا خواننده برای پیدا کردن بخش مورد نظر خود دچار سردرگمی نشود.
• تمامی عنوان ها و زیرشاخه های هر یک را به همراه شماره صفحات آنها لیست کنید.
• برای زیرشاخه عناوین در متن، تورفتگی را لحاظ کنید (Indent).
مقدمه پایان نامه

شما نمیتوانید یک مقدمه خوب بنویسید، مگر آنکه بدانید باقی قسمت های پژوهش قرار است راجع به چه موضوعاتی بحث کنند. بنابراین بهتر است نگارش بخش ها و زیرشاخه های مقدمه را به بعد از اتمام نگارش دیگر قسمت های پایان نامه موکول کنید.
حتما دقت کنید که مقدمه را با جمله ای آغاز کنید که مانند یک قلاب عمل کرده و آنقدر جذاب میباشد که خواننده را برای خواندن ادامه پایان نامه متقاعد میکند. طبیعتا مساله علمی مهم و یا جذابی وجود دارد که پایان نامه شما سعی در یافتن پاسخ برای آن دارد. باید در ابتدا خوانندگان را جذب کنید و کاری کنید که بخواهند تا انتهای پایان نامه شما را بخوانند.
پاراگراف های بعدی در قسمت مقدمه باید به تحقیقات قبلی در زمینه موضوع پژوهش اشاره کنند. این اشاره باید دربرگیرنده مطالعات افرادی باشد که ایده اولیه این موضوع را مطرح کرده اند، و همچنین دربرگیرنده جدیدترین مطالعاتی باشد که در این زمینه انجام شده اند. در نهایت باید توضیح داده شود که چرا نیاز است تا مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود (البته ضرورت انجام مطالعه شما نیز در این قسمت بیان میشود).
چه چیزهای دیگری نیاز است تا در بخش های مختلف مقدمه آورده شوند؟
۱٫ بیان هدف از انجام پژوهش: اینکه چرا این پژوهش انجام گرفته است. مواظب باشید که چکیده را در این قسمت تکرار نکنید.
۲٫ ارائه اطلاعات موجود از قبل در زمینه موضوع پژوهش تا اینکه خواننده قادر به درک کلیات بحث و ضرورت یافتن پاسخ برای پرسش طرح شده در پایان نامه شما باشد.
۳٫ ارائه فهرست مناسب و کاملی از تحقیقات قبلی در موضوع پژوهش، به گونه ای که خواننده قادر باشد با مراجعه به کتابخانه درک عمیقی از چارچوب معنایی پژوهش و اهمیت پرسش های مطرح شده در آن باشد.
۴٫ تمرکز مقدمه باید بر روی سوالات مطرح شده در پایان نامه باشد. تمامی مطالعات قبلی که در این قسمت به آنها اشاره میشود باید با اهداف نگارش پایان نامه مطابقت داشته باشند. مقدمه جایی نیست که در آن راجع به هر آنچه که به موضوع بحث مربوط است بنویسید.
۵٫ محدوده و گستره پایان نامه رو مشخص کنید. اشاره کنید چه موضوعاتی را بررسی خواهید کرد و چه موضوعاتی را بررسی نخواهید کرد.
۶٫ یک نقشه راه یا فهرست مطالب را به کمک حروف و کلمات ترسیم کنید تا خواننده در جریان آنچه در قسمت های بعدی خواهد دید قرار بگیرد.
به یاد داشته باشید که پایان نامه شما یک مقاله مروری نیست. خوانندگان به دنبال کارهای اورجینال هستند و توقع تجزیه تحلیل و تفسیر آنها را از شما دارند. بخش مقدمه را با استفاده از عناوین فرعی به قسمت های منطقی تقسیم کنید.
روش تحقیق در پایان نامه

در قسمت روش تحقیق به موارد زیر اشاره میکنیم:
۱- اطلاعاتی که خواننده را متقاعد میکنند نتایج بدست آمده در پژوهش شما درست است.
۲- اطلاعات ضروری برای محققین دیگر به منظور تکرار آزمایشات و پژوهش شما.
۳- شرحی از مواد بکارگرفته شده در پژوهش، رویه ها، و نظریات مورد استفاده در پژوهش.
۴- شرح محاسبات، تکنیک ها، فرایندها، ابزارها و وسایل، و نحوه تنظیمات دستگاه ها و ابزارها.
۵- محدودیت های پژوهش، فرضیات، و دامنه روایی داده ها.
۶- شرح روش های تحلیل، از جمله اشاره به تمامی نرم افزارهای آماری مورد استفاده.
در قسمت روش تحقیق به این سوالات باید پاسخ داده شود:
۱- آیا محقق دیگری می تواند مو به مو تحقیق شما را تکرار کند (به عنوان مثال، اطلاعات درباره تمامی پارامترهای اختیاری و قابل تنظیم برای تمام سنسورها و یا دستگاه های استفاده شده به منظور گردآوری داده ها ارائه شده اند)؟
۲- آیا محقق دیگری می تواند به درستی به مکان های نمئنه گیری و سوابق و مدارک مستندسازی شده دسترسی پیدا کند و از آنها استفاده کند؟
۳- آیا به میزان کافی اطلاعات درباره دستگاه ها و ابزارهای مورد استفاده ارائه شده است تا محققین دیگر بتوانند از دستگاه هایی با کارکردهای مشابه با این دستگاه ها به منظور تکرار آزمایشات شما استفاده کنند؟
۴- چنانچه اطلاعات در حوزه اطلاعات عمومی قرار دارند، امکان دسترسی محققین دیگر به این اطلاعات وجود دارد؟
۵- آیا این امکان وجود دارد که محقق دیگری از تحلیل های آزمایشگاهی مورد استفاده در پژوهش شما کپی برداری کند؟
۶- آیا امکان تکرار تحلیلی های آماری انجام شده توسط شما وجود دارد؟
۷- آیا محقق دیگری خواهد توانست به طور تقریبی از الگوریتم های کلیدی هر یک از نرم افزارهای کامپیوتری مورد استفاده در پژوهش شما نمونه برداری کند؟

منابع و مراجع مورد استفاده در این قسمت باید محدود به منابع داده ها و مراجعی جهت مراجعه و کسب اطلاعات بیشتر درباره رویه های انجام آزمایشات و پژوهش باشند.
در این قسمت، درباره نتایج تحقیق چیزی ننویسید!
در پایان، ساختار روش شناسی تحقیق را در شکل زیر می بینید:

مواد مورد استفاده : شرح کلی ، مکان ، زمان
روش : مطالعه میدانی ، مطالعه تجربی

نتایج پایان نامه

در این قسمت از پایان نامه، نتایج حاصل از انجام آزمایشات، و به طور کلی نتایج حاصل از آزمایش فرضیات تحقیق را بیان میکنیم.
• نتایج تحقیق دربرگیرنده بیان مشاهدات به همان صورتی که اتفاق افتاده اند هستند و در غالب آمار، جداول، و شکل ها ارائه می شوند.
• بازه تغییر و تفسیر اطلاعات را مشخص کنید.
• نتایج رد کننده فرضیات پژوهش را مانند نتایج تایید کننده فرضیات پژوهش بیان کنید. نتایج را تفسیر نکنید- این کار را برای قسمت بعدی- که قسمت بحث است- نگه دارید.
• طوری مطالب و نتایج بدست آمده را بیان کنید که انگار در دادگاه این کار را در حضور قاضی انجام می دهید. به قدری ئارد جزئیات شوید که دیگران قادر باشند تفسیر خودشان را داشته باشند و توضیحات را خودشان ارائه دهند.
• از واحدهای SI در تمام طول پروژه خود استفاده کنید (واحدهایی از قبیل متر، ثانیه، کیلوگرم، وات، و غیره).
• قسمت نتایج را با استفاده از عناوین فرعی به قسمت های منطقی کوچکتر تقسیم کنید.
• نتایج کلیدی باید در قالب جملاتی واضح و روان در ابتدای پاراگراف بیان شوند. بهتر است اینگونه در ابتدای پاراگراف بیان شود که X رابطه مثبت و معنی داری با Y دارد (رگرسیون خطی p<0.01، r^2 = 0.79) و پس از آن با جملاتی که اهمیت کمتری دارند پاراگراف را ادامه دهید. تنها ماهیت و ذات یافته های پژوهش را بیان کنید و به خواننده نگویید که کدام یافته مهم و یا معنی دار است.
نکته مهم: تفاوت میان قسمت نتایج (Result) و قسمت بحث (Discussion)
مشاهدات و نتایج مشاهدات خود را از تفسیر مشاهدات و نتایج مشاهدات جدا کنید. نویسنده پایان نامه و یا مقاله مسئولیت دارد تا به وضوح برای خواننده مشخص کند که کدام جملات مربوط به مشاهدات و نتایج پژوهش است و کدام جملات مربوط به تفسیر و تحلیل نتایج هستند. در بسیاری از مواقع، تحقق این امر به بهترین نحو ممکن از طریق جداسازی فیزیکی بخش مربوط به نتایج از بخش مربوط به تحلیل نتایج امکانپذیر می باشد. راه جایگزین استفاده از عباراتی از قبیل “به نظر نگارنده …” است.

چگونه میان نتایج و تحلیل آنها تفاوت قائل شویم؟

۱- این دو قسمت را با عنوانبندی مناسب از هم جدا کنید.
۲- تحلیل اطلاعات را در بالای شکل ها و داده ها نیاورید.
۳- از عباراتی از قبیل “نگارنده اینگونه نتیجه گیری میکند که …”
۴- از کوتاه بودن قسمت یافته های پژوهش نگران نشوید.
چرا؟
۱- زیرا این کار، خواندن و درک مطالب مندرج در پایان نامه شما را برای خواننده آسانتر میکند و دیگر تغییر حالات ذهنی برای او پیش نمی آید.
۲- زیرا این کار اطمینان حاصل میکند که کار شما با وجود تغییر در پارادایم ها ماندگار خواهد بود.
بحث در پایان نامه

این قسمت را با چند جمله که خلاصه ای از مهمترین نتایج پژوهش را بیان میکنند شروع کنید. قسمت بحث باید به خودی خود یک مقاله کوتاه باشد که به پرسش های زیر پاسخ میدهد:
۱- الگوهای اساسی موجود در مشاهدات کدام هستند؟ (به تغییرات مکانی و زمانی اشاره کنید.)
۲- چه روابط، روندها، و تعمیم هایی در میان نتایج بدست آمده وجود دارند؟
۳- چه استثناعاتی در میان این الگوها و یا برای تعمیم ها وجود دارند؟
۴- چه دلایلی (مکانیزم هایی) به صورت احتمالی در پس این الگوها وجود دارند و بر اساس آنها چی چیزی پیش بینی میشود؟
۵- آیا نتایج و تحلیل شما از نتایج با دیگر نتایج و تحلیل های بدست آمده توسط دیگر محققین هم خوانی دارد، یا با آنها در تضاد است؟
۶- نتایج را بر اساس مطالب اشاره شده در قسمت مقدمه تحلیلی کنید. چه ارتباطی میان ناتیج حاصل از پژوهش شما و سوال اساسی و ابتدایی مطرح شده در مقدمه وجود دارد؟
۷- نتایج بدست آمده از پژوهش شما می تواند چه معنای ضمنی ای برای دیگر پرسش های بی پاسخ در زمینه های دیگر داشته باشد؟
۸- چه چیزهایی هستند که الان میدانیم و یا می فهمیم که قبل از انجام این پژوهش نمیدانستیم؟
۹- اهمیت نتایج بدست آمده از پژوهش چیست و چرا این نتایج مهم هستند؟

وجود چند فرضیه: معمولا بیش از یک تحلیل برای یافته های پژوهش وجود دارد. دقت کنید که در قسمت بحث تمام این راه های تحلیل را ارائه کنید و تنها تحلیلی مورد علاقه خود را بیان نکنید. اگر این امکان وجود دارد که تمامی تحلیل ها را، به جز یکی، حذف کنید، که عالی است؛ ولی غالبا با میزان داده های موجود این کار شدنی نیست. در این صورت، باید رفتاری عادلانه با تمام روش های تحلیل نتایج داشته باشید و سعی کنید تا راه هایی که میتوان در تحقیقات بعدی رفت تا به نتایج با دقت بالاتر دست یافت را بیان کنید.

شواهد و یا مسیر منطقی رسیدن به هر یک از تحلیل های خود از نتایج را بیان کنید.

نیاز است که در این بخش تعداد زیادی از منابع و مراجع از کارهای مشابه قبلی وجود داشته باشد تا بتوان نتایج را تحلیل کرد. با این وجود، بخش بحث و تحلیل نتایج به طور معمول بخش طولانی ای است. نگاه کنید آیا مطلبی وجود دارد که به دادن پاسخ به سوالات بالا کمکی نمیکند؟ اگر چنین مطالبی وجود دارند، باید حذف شوند. این قسمت را نیز با استفاده از عناوین فرعی به قسمت های منطقی کوچکتر تقسیم کنید.
نتیجه گیری در پایان نامه

در این قسمت خلاصه ای از نتیجه کلی حاصل از انجام پژوهش را بیان میکنیم. این بخش عصاره پژوهش انجام شده است. در نگارش این بخش به موارد زیر توجه کنید:
• بهترین و مهمترین جمله ای که میتوانید درباره مشاهدات خود بیان کنید چیست؟
• فرض کنید اگر قرار باشد خواننده پژوهش خود را شش ماه بعد در جلسه ای ببینید، دوست دارید خواننده کار شما چه چیزی از پژوهش شما را به یاد داشته باشد؟
• دوباره به مساله پژوهش اشاره کنید و نتایجی را که از انجام پژوهش به منظور پاسخ دادن به مساله پژوهش گرفته اید بیان کنید. راه های جدید ارائه شده در پژوهش، تحلیل های جدید صورت گرفته، و دیدگاه های جدید شکل گرفته در نتیجه پژوهش را نیز ارائه دهید.
• مفاهیم ضمنی گسترده تر حاصل از انجام پژوهش را در این قسمت بیاورید.
• قسمت نتیجه گیری نباید تکرار کلمه به کلمه قسمت های قبلی، از جمله چکیده، مقدمه، یا بحث باشد.

پیشنهادات
در این قسمت، محقق به بیان پیشنهاداتی به محققین دیگر جهت ادامه پژوهش در زمینه تحقیق خود میدهد. این پیشنهادات میتوانند دربرگیرنده موضوعاتی از قبیل انجام دوباره آزمایشات با جامعه آماری متفاوت و یا بزرگتر، استفاده از روش های دیگر اندازه گیری و انجام آزمایش، بررسی موضوعاتی مشابه با کار انجام شده، بررسی جنبه های دیگر مساله پژوهش، و … باشد.

تقدیر و تشکر

در این قسمت میتوانید از تمامی افراد یا سازمان هایی که شما را در نگارش پایان نامه کمک و یاری کرده اند تشکر و قدردانی کنید. این کمک ها میتوانند از نظر فنی (از جمله مواد و یا تجهیزات لازم)، از نظر فکری (راهنمایی و مشاوره)، و یا از نظر مالی باشند.
منابع و مراجع

در نگارش این قسمت، موارد زیر را به خاطر داشته باشید:
• به هر آنچه از ایده گرفته، تا مفهوم، متن، داده، و غیره که متعلق به خود شما نیستند در این قسمت اشاره کنید.
• اگر جمله ای مینویسید، آن را با استفاده از داده های گردآوری شده و یا منبعی از دیگر محققین تقویت کنید.
• تمامی منابع و مراجع اشاره شده در داخل متن باید در انتهای کار و در قسمت منابع و مراجع آورده شوند.
• برای منبع دهی در درون متن، از آثاری با یک نویسنده، به نام خانوادگی فرد اشاره کنید و تاریخ انتشار اثر را داخل پرانتز قرار دهید. توجه داشته باشید که رفرنس دهی درون متنی دو حالت دارد. این دو حالت را در غالب یک مثال توضیح میدهیم:
• در مطالعه هریس (۲۰۱۲) شکل گیری حباب قطره در …… برسی شده است. این مطالعه با استفاده از روش ….. انجام شد و نتایج حاصله نشان داد که …..
• … رشد جمعیت یکی از بزرگترین نگرانی های زیست محیطی است که نسل های آینده را تهدید میکند (جانسون، ۲۰۱۵).
• برای منبع دهی در درون متن، از آثاری با دو نویسنده، به نام خانوادگی هر دو فرد اشاره کنید و تاریخ انتشار اثر را داخل پرانتز قرار دهید. به مثال زیر دقت کنید:
o سیمپسون و هریسون (۱۹۹۴) در مطالعه خود به …..
o … رشد جمعیت یکی از بزرگترین نگرانی های زیست محیطی است که نسل های آینده را تهدید میکند (جانسون و جیمز، ۲۰۱۵).
• برای منبع دهی در درون متن، از آثاری با تعداد بیشتر از دو نویسنده، به نام خانوادگی فرد اول اشاره کنید و پس از آن از عبارت “و همکاران” استفاده کنید. سپس تاریخ انتشار اثر را داخل پرانتز قرار دهید. به مثال زیر دقت کنید:
o … رشد جمعیت یکی از بزرگترین نگرانی های زیست محیطی است که نسل های آینده را تهدید میکند (جانسون و همکاران، ۲۰۱۵).
• از آوردن منابع در متن به صورت زیرنویس خودداری کنید.
• تمامی منابع اشاره شده در متن را به ترتیب حروف الفبا در این قسمت بیاورید.
ضمیمه

اطلاعات اضافه ای که امکان آوردنشان درون متن پایان نامه وجود ندارد در این قسمت آورده میشوند. در نگارش این قسمت به موارد زیر توجه کنید:
• تمامی داده های پژوهش خود را در این قسمت قرار دهید.
• منابع، داده ها، و روش هایی را که به راحتی در دسترس نیستد به منظور استفاده دیگر محققین از آنها در قسمت ضمیمه قرار دهید.
• جداول را در صورتی که بیش از یک صفحه هستند در ضمیمه پژوهش قرار دهید.
• محاسبات بیش از یک صفحه را نیز در ضمیمه پژوهش بیاورید.
• شما می توانید یک مقاله کلیدی را که در پایان نامه خود از آن استفاده کرده اید در قسمت ضمایم قرار دهید.
• اگر از تعداد زیادی منابع استفاده کرده اید ولی به تمامی آنها در انتهای کار اشاره نکرده اید، می توانید در ضمیمه به لیست منابع اضافه اشاره کنید.
• لیست تجهیزات مورد استفاده جهت انجام آزمایشات و یا جزئیات فرایندهای پیچیده در طول پژوهش نیز میتواند در قسمت ضمیمه بیان شود.
در نهایت توجه به این نکته ضروری است که جداول و شکل ها به همراه عناوینشان باید در متن پایان نامه قرار داده شوند، و در قسمت ضمیمه نیازی به آوردنشان نیست، مگر اینکه عکس یا جدولی بیشتر از یک صفحه باشد و یا آوردنش درون متن پایان نامه ضروری نباشد.

ج) ادیت پایان نامه
لازم است که پس از نگارش پایان نامه، آن را از دو منظر ساختار و محتوا ویرایش کرد.
در ویرایش محتوایی، باید پایان نامه را چند بار خواند تا اشتباهات چاپی، املایی، و مشکلات موجود در جمله بندی متن را رفع کرد. استفاده از نرم افزارهایی که دیکته لغات را بررسی میکنند میتواند موثر باشد ولی در نهایت این خود شما هستید که باید این کار را انجام دهید. پس از بررسی تمام پایان نامه خود از نظر دیکته و دستور زبان، آن را به افراد دیگری بدهید تا بخوانند و درباره آن نظر بدهند.
در ویرایش محتوایی باید پایان نامه را از نظر منطق ارائه، عدم وجود مطالب تکراری، ارتباط معنایی قسمت های مختلف، و در نهایت سبک نگارش مورد بررسی قرار داد.
اجتناب از ابهام

• از نوشتن جملات طولانی خود داری کنید. به یاد داشته باشید که در متون علمی، جملات کوتاه هستند و به ساده ترین و قابل فهم ترین شکل ممکن نگارش میشوند. هنر نگارش متون پیچیده، پرتکلف، و با پیچیدگی بالای زبانی خود را به اساتید ادبیات خود نشان دهید، نیازی نیست این هنر شما به رخ محققین دیگر کشیده شود.
• در جملات خود از استفاده از عبارت هایی که بیش از دو مفهوم متفاوت را بیان میکنند خودداری کنید. به عنوان مثال به جای نوشتن جمله ای مانند «همه میدانیم که آب، این مایع حیات که وجودش برای زندگی انسانها ضروری است، در دمای صد درجه سانتی گراد که دمای بالایی است به جوش می آید و در دمای صفر درجه سانتی گراد منجمد میشود و باعث بروز پدیده های بسیاری در دنیای طبیعت میشود که علم به کشف آنها پرداخته است.» بنویسیم “همه میدانیم که آب مایعی حیات بخش است. این ماده در دمای صد درجه سانتی گراد به جوش می آید و در دمای صفر درجه سانتیگراد منجمد می شود. این امر باعث بروز پدیده های بسیاری در طبیعت میشود که علم آنها را کشف کرده است.»
• از بکار بردن دو فعل منفی پشت سر هم پرهیز کنید. به عنوان مثال نگویید نمیشود که این اتفاق نیفتد. بگویید این اتفاق می افتد.
• تمامی جملات باید لزوما فعل و فاعلشان مشخص باشد. همچنین مرجع ضمیرهای فاعلی و مفعولی نیز باید دقیقا معلوم باشد.
• تا حد امکان از بکار بردن جملات مجهول خودداری کنید.
• از وجود تطابق میان اسم و فعل از نظر شخص و مفرد یا جمع بودن اطمینان حاصل کنید.
• از بکار بردن سرواژه ها (Acronym) و عبارت های مخفف بدون اشاره به عبارات کامل خودداری کنید. اولین باری که به هر سرواژه یا عبارت مخفف در متن اشاره میکنید باید حتما به صورت کامل آن را بنویسید و در پرانتز عبارت مخفف آن را بنویسید. از دفعه دوم به بعد میتوانید از سرواژه استفاده کنید. به عنوان مثال: در بار اول: هواپیمایی ملی ایران (هما). بار دوم به بعد: هما
طول پایان نامه

هدف در نگارش پایان نامه ایجاز (کوتاهی متون) است و اطناب (طولانی گوئی) مد نظر نیست. هدف شما در نگارش باید ارائه تمامی اطلاعات مورد نیاز جهت تشریح و پشتیبانی از نتایج و تفاسیر حاصل از پژوهش در کوتاهترین میزان ممکن از نظر نگارشی و تعداد صفحه باشد.
از تکرار مطالب غیرضروری و نامرتبط خودداری کنید. توجه داشته باشید که درونمایه اصلی پایان نامه در قسمت مقدمه به منظور ایجاد انگیزه در خواننده و یا در بخش فرضیات پژوهش بیان میشود. سپس این درونمایه در پیکره پایان نامه گسترش پیدا کرده و در نهایت در قسمت بحث به آن اشاره میشود (البته اشاره به درونمایه کار در چکیده و نتیجه گیری اجتناب ناپذیر است).
در اینجا برخی پیشنهادات جهت کوتاهتر کردن پایان نامه ها را ارائه میکنیم:
۱٫ از جداول برای نشان دادن داده های تکراری استفاده کنید.
۲٫ در قسمت مروری بر ادبیات نظری، تنها به اندازه ای درباره تحقیقات گذشته مطالب ارائه کنید که خواننده به طور کلی در جریان موضوع تحقیق قرار گیرد، نیازی نیست به تمامی تحقیقاتی که در طور تاریخ علم در این زمینه انجام شده اند اشاره کنید.
۳٫ عنوان شکل ها و جداول کوتاه ولی جامع باشند.
۴٫ نیازی نیست تک تک داده های ارائه شده در جداول یا شکل ها را در متن تکرار کنید. تنها بیان نتیجه حاصل از جداول و یا شکل ها کافی است.
۵٫ نتایج گرفته شده بر اساس داده های غیرموجود را حذف کنید.
۶٫ در قسمت بحث تنها تفاسیری از داده ها را ارائه دهید که مستقیما مرتبط با یافته های پژوهش هستند.
۷٫ به دقت صفت ها، قیدها، و عبارتهای اضافه را بررسی و حذف کنید.